راهنمای نشریه الکترونیک اندیشه مهر

سواد رسانه ای: نیاز قرن بیست و یک

هیچ وقت یادم نمی رود فیلمی که حدود سی و چند سال پیش از تلویزیون پخش شد. در مورد فلج اطفال بود. بخشی از فیلم مصاحبه با پسرجوانی  بود که به علت فلج اطفال پاهایش به شدت آسیب دیده بود و نمی توانست راه برود. از مادر ایشان پرسیدند چرا واکسن فلج اطفال به وی ندادید؟ مگر نیامدند درب منزل برای واکسن؟ مادر گفت : «چرا آمدند ولی من به آنها گفتم که ما بچه نداریم». این خاطره با این که مربوط به سال های بسیار دور است ولی همیشه در ذهن من مانده بود. پاسخی به این سوال نداشتم که چرا آن مادر اجازه نداد به فرزندش واکسن داده شود با این که کارشناسان به در منزل آنها مراجعه کرده بودند نه نیازی به رفت و آمد و معطلی بود و نه هزینه و ... چرا؟
اخیراً خیلی این خاطره به ذهنم می آید و دلیل دارد. از حدود چند ماه پیش مرتب در پیج اینستاگرام سازمان بهداشت جهانی پست هایی می بینم در این مورد که واکسن برای کودکان و نوجوانان ضروری است ... این باور که واکسن منجر به مشکلاتی شود باور اشتباهی است یا این که ممکن است در اثر واکسن کودک یا نوجوان تب کند و در موارد اندکی تب خیلی بالا مشکلی به وجود آورد ولی اولاً این مشکلات نادر است و دوماً واکسن نزدن عواقبش بسیار بسیار بیشتر از تب بالا و این نوع مشکلات است. از این که این قدر در پیج سازمان جهانی بهداشت این مطالب ارایه شود کمی تعجب کردم. بعد متوجه شدم در بعضی کشورها و به خصوص کشور امریکا بعضی از رسانه های نامعتبر مطالبی از این نوع مطرح کردند و مردمی نادانسته و نفهمیده چنین مطالبی را باور کردند و از انجام واکسیناسیون فرزندان شان اجتناب می کنند: کار خطرناکی که نه تنها سلامت خود و عزیزان شان بلکه حتی سلامت کشور و جهان را نیز به خطر می اندازند.
جالب است که بدانید یونسکو اعلام کرده که سواد در قرن بیست و یکم فقط خواندن و نوشتن و تحصیلات عالیه نیست. بلکه ابعاد بسیار مهم دیگری را شامل می شود که یکی از آنها سواد رسانه ای است. یعنی یک فرد باسواد باید بتواند تشخیص دهد کدام رسانه علمی یا معتبر است و می توان به آن اعتماد کرد. زیرا، سلامت و بهداشت چیزی نیست که بتوان با آن شوخی کرد.

ضعف سواد رسانه ای و روان شناسی

روان شناسی یکی از جذاب ترین علم هاست. این علم به مطالعه رفتار انسان می پردازد.رفتارهایی که گاه پیچیده اند و گاه ساده، از اصول خاصی پیروی می کنند که بعضی از ابعاد آن شناخته شده است و مردمی که مایل اند در مورد رفتارهای خود و دیگران بیشتر بدانند جذب این علم می شوند. بسیاری از مردم تمایل دارند که با این علم آشنا شوند: برای رشد بیشتر خود و استفاده بیشتر از توانمندی های خود، برای فهم دیگران، برای کمک به انسان های دیگر، برای ایجاد دنیایی شادتر برای خود و دیگران و ... . بسیاری از مباحث روان شناسی کاربردهای عملی زیادی در زندگی انسان ها دارد به خصوص مواردی که به یادگیری، رشد و پرورش کودکان و نوجوانان ومانند آن مربوط می شود. از سوی دیگر، کارکردهای روان شناختی متعددی وجوددارند از جمله: حافظه، هیجان ها، تفکر، قضاوت، یادگیری و ... . هر یک از کارکردها تابع اصول و قوانین خاصی اند که محققان به صورت دقیق به مطالعه آنها می پردازند و شگفتی های بسیاری از آنها کشف شده و هنوز ناشناخته های زیاد دیگری نیز وجود دارد که محققان به دنبال فهم آنها می باشند. شناخت اصول حاکم بر کارکردهای روانی مختلف افراد زیادی را جذب روان شناسی کرده است. مثلاً  بسیاری از مردم مایل اند که با شناخت قوانینی که به تقویت حافظه کمک می کند، از مبتلا شدن به بیماری دمانس جلوگیری کنند و دوران میانسالی و سالمندی سالم تری را بگذرانند. 
علاوه براین، روان شناسی حوزه های وسیعی دارد زیرا علمی است که ارتباط زیادی با زیست شناسی، جامعه شناسی، فلسفه و الهیات و معنویات دارد. جایگاه خاص روان شناسی در علوم، تنوع زیادی در این علم ایجاد کرده است. گرایش های مختلفی در روان شناسی وجود دارد: روان شناسی رشد، شخصیت، سلامت، یادگیری، احساس و ادراک، انگیزش و هیجان، بالینی، روان سنجی، و .... . هریک از گرایش های روان شناسی به حوزه خاصی می پردازد که همه به جای خود شیرین، جذاب و کاربردی و علمی اند. 
از سوی دیگر هر  انسان دارای مراحل مختلف رشدی است: قبل از تولد، شیرخوارگی، کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و سالمندی. هر یک از مراحل رشد نیازها و توجهات خاصی را طلب می کنند. همین طور هر مرحله رشدی دارای ویژگی های خاصی است به گونه ای که به بعضی اتفاقات و رویدادهای خاص آسیب پذیرتر می باشد و اگر از آن رویدادها دور باشد،  آن دوره رشدی را بهتر و سالم تر طی می کند. به همین دلیل، افراد علاقمندی که مایل اند از سطح سلامت روان بالاتری برخوردار باشند به این موضوعات علاقه خاصی دارند و سعی می کنند در این زمینه ها بیشتر بدانند تا سلامت روان بیشتری را برای خود و اطرافیان خود ایجاد کنند. 
با توجه به مطالب بالا، طبیعی است که روان شناسی رشته جذاب و محبوبی باشد. ولی، نکته مهم آن است که اطلاعات صحیح در مورد این علم از چه منابعی به دست می آید. از آن جا که انسان موجود پیچیده ای است به خصوص حوزه روان انسان، هر مطلب اشتباه یا  کژفهمی در حوزه روان می تواند صدمات جدی به زندگی یک انسان به بار بیاورد. نمونه آن  وقتی است که به مادر کودکی که در سن سه سالگی حرف نمی زند، گفته می شود صبر کن بزرگ بشود، خوب می شود. مادر نیز به این مطلب بسنده می کند و در دوران زیر 7سالگی که  درمان مشکلات گفتاری، جنبه کلیدی وطلایی دارد به اقدامی نمی پردازد. در نتیجه کودک هنگام ورود به مدرسه، در غربالگری ها و ارزیابی ها رد می شود زیرا رشد زبان وی  به مراتب از همسالان خود عقب است و در نتیجه  باید به مدارس خاص برود.
بسیاری از مردم به خصوص افراد تحصیل کرده بسیاری از اطلاعات ودانش مورد نیاز خود را از فضای مجازی به دست می آورند که کار  اشتباهی نیست، اگر به منابع اطلاعاتی صحیح و معتبر دست بیابند.  متاسفانه در فضای مجازی اطلاعات صحیح در حوزه روان شناسی بسیار اندک است. بعضی اطلاعات توسط کسانی ارایه می شود که اصلا روان شناس نیستند و از منابع معتبر هم استفاده نمی کنند. در نتیجه، افراد علاقمند به جای دسترسی به اطلاعات صحیح به مطالبی از جنس شبه علم دست می یابند. از آن جایی که روان شناسی به زندگی فرد و از آن مهم تر روان وی مربوط می شود، اطلاعات اشتباه در این زمینه می تواند صدمه جدی به زندگی افراد وارد کند. به موارد واقعی زیر توجه کنید:

با توجه به چنین موارد شایعی از اطلاعات نادرست و به شدت غلط که توسط افرادی که سواد این علم را ندارند در اختیار مردم گذاشته می شود، سعی داریم با تهیه و تدوین این نشریه، اطلاعات علمی، صحیح و معتبر در اختیار مردم و علاقمندان قرار دهیم. 

اهداف نشریه هفتگی اندیشه مهر و روان

نشریه هفتگی اندیشه مهر و روان توسط اساتید و کارشناسان مرکز مشاوره اندیشه مهر به مدیریت خانم دکتر نوری تهیه و تدوین می شود. سوابق علمی خانم دکتر نوری در رزومه وی ارایه شده است. با این حال، مختصری از فعالیت های ایشان در حوزه اطلاع رسانی به عموم مردم و فعالیت های پیشگیرانه در این شماره خدمت شما ارایه می شود. در نشریه اندیشه مهر و روان، سعی می شود:

با توجه به سوابقی که اساتید مرکز مشاوره اندیشه مهر در حوزه اطلاع رسانی به عموم به خصوص دانشجویان و دانش آموزان و والدین آنها دارند، سعی شده است اطلاعات مورد نیاز عموم در حوزه های مختلف روان شناسی با گرایش های مختلف با تاکید بر اصول علمی ارایه شود. اهداف ما عبارت است از:

در راستای دست یابی به اهداف بالا، اساتید و کارشناسان مرکز مشاوره اندیشه مهر نیاز به همفکری و مشارکت شما دارند. در این زمینه خواهشمند است با ما در ارتباط باشید. زمانی می توانیم اطلاعات مفیدتری در اختیار شما بگذاریم که بدانیم به چه موضوعاتی نیاز دارید. بنابراین لطفاً:

 

با توجه به این که مطالب «نشریه اندیشه مهر و روان» توسط اساتید و کارشناسان مرکز مشاوره اندیشه مهر از متون تخصصی و علمی تهیه می شود که بخش بسیار زیادی از آنها به زبان انگلیسی است، خواهشمند است به رسم امانت داری از کپی برداری از مطالب خودداری کنید. 
بدیهی است کپی برداری از مطالب «نشریه اندیشه مهر و روان» نه تنها غیراخلاقی است بلکه با مشکلات حقوقی جدی نیز روبه رو خواهد شد.

 


سوابق رسانه ای و آموزشی دکتر ربابه نوری

whatsapp-icon